مشکل انتخاب
زندگی انسان سراسر انتخاب است. روز ما با انتخاب ساعت بیداری از خواب، شروع می شود و با انتخاب غذا یا مسیر حرکت یا برنامه روزانه ادامه می یابد. در میان این انتخاب ها، بعضی بسیار مهم و برخی اهمیت کمتری دارند، انتخاب هایی که گاها سرنوشت و مسیر زندگی را مشخص می کند یا انتخاب هایی آسان که اصلا به انها فکر هم نمی کنیم. حتما اصلاح تصمیم دشوار و یا بر سر دو راهی ماندن را شنیده اید و شاید هم با افرادی روبرو شده اید که برای هر چیزی از دیگران نظرخواهی می کنند و بیش از حد نگران درست یا غلط بودن کارهای خود هستند. در واقع تاثیر روانی ترس از انتخاب اشتباه، که درانتخاب های مهم وجود دارد، می تواند نا خود آگاه به سایر انتخاب های ما سرایت کند. به خصوص اگر با گزینه هایی بیشتر از آنچه در ذهن خود مد نظر داشته ایم روبرو شویم. در این موارد، بر خلاف باور غالب جامعه که وجود انتخاب های بیشتر آزادی عمل بیشتری را به فرد می دهد ذهن ما، بین گزینه های مشابه دچاریک سردرگمی فلج کننده می شود به طوری که انتخاب را بارها و بارها زیر سوال می برد و یا عملا از انتخاب ناتوان می ماند.
همه ما می خواهیم تا همیشه بهترین انتخاب را دشته باشیم اما وجود عواقب ناخوشایند در یک تصمیم اشتباه و توانایی کم در انتخاب، منجربه ترسی عمیق درافراد می شود تا جایی که می تواند فرایند انتخاب را به کلی سرکوب نماید. اما توانایی انتخاب چیست ؟ در فرایند تصمیم گیری، ذهن ما اطلاعات و دانسته های قبلی را به عنوان پایه های منطقی در توجیه یک عمل آتی در نظر می گیرد. به این معنی که وجود اطلاعات کافی در یک موضوع انتخاب ما را در موارد محدود به آن آسان تر خواهد کرد و ذهن ما در انتخاب های مربوط به آن موضوع توانا تر خواهد بود. در دنیای امروز با وجود شبکه جهانی اینترنت و دسترسی آسان به اطلاعات به موازات افزایش دانسته ها، دامنه انتخاب ها نیز بسیار گسترده شده و گاهی این گستردگی به حدی است که از حدود حافظه معمول بشری فراتر میرود و ما را دست به دامان کامپیوتر ها و برنامه های نرم افزاری می کند.
برای بیان بهتر می توان از یک مثال استفاده کرد. فرض کنید شما قصد تهیه یک لپ تاپ جدید دارید. اولین انتخاب مربوط به نوع قطعات مورد نیاز است که با توجه به مورد استفاده و توان خرید باید مورد گزینش قرار گیرد. با یک جستجوی ساده در اینترنت با حجم وسیعی از محصولات مشابه از شرکت های مختلف روبرو می شویم که با قیمت های مختلف در فروشگاهها تبلیغ می شوند و بعضا نظرات متضاد علمی، کاربردی و سلیقه ای و … را هم با خود همراه دارند.
اوضاع زمانی بدتر می شود که صحت خود این اطلاعات مورد تردید قرار گیرد و مجبور به صحت سنجی اطلاعات مربوط به هر محصول هم باشیم. پس از انتخاب کالا هم تازه داستان انتخاب فروشنده یا فروشگاه قابل اعتماد، موجودی کالا، قیمت مناسب تر (قیمت فروشنده و هزینه ارسال) و خدمات پس از فروش بهتر، شروع می شود. ساعت ها درگیری در جمع آوری اطلاعات برای تامین منطق فکری صحیح در تصمیم گیری و ناتوانی ذهن در اشراف کامل بر تمام جزئیات مسائل دارای جزئیات زیاد، پایه های منطقی تصمیم را متزلزل می سازد و فرد در نهایت از تصمیم خود راضی نخواهد بود. همه ما مواردی از فشار ترس از انتخاب اشتباه را تجربه کرده ایم که این فشار و استرس ما را از انتخاب صحیح محروم کرده است.
برای حل این مشکل باید راجع به اهمیت نسبی انتخاب خود توجه نموده ومعیارهای روشن و مشخصی برای انتخاب خود در نظر گرفت. در واقع بسیاری از انتخاب ها آن چنان که تصور می کنیم در زندگی ما اهمیت ندارند. دیدگاه ما به زندگی، خواست ما از دنیا و زمان و مکان و بسیاری عوامل دیگر می توانند در میزان اهمیت یک انتخاب موثر باشند. معمولا همزمان با رشد یک فرد و گسترده شدن روابط اجتماعی، تاثیر گذاری انتخاب های وی نیز بیشتر می شود. شاید انتخاب نوع پوشش در زمان کودکی یا نوجوانی چندان برای ما مهم نباشد اما در بزرگسالی انتخاب لباسی که نشان دهنده شخصیت اجتماعی و طرز فکرمان است اهمیت بالاتری پیدا می کند. در این کره خاکی هیچ انسانی دانای مطلق نیست و در نتیجه هیچ انتخاب خوب مطلقی وجود ندارد. همیشه به یاد داشته باشیم که دنیا هر لحظه در حال تغییر است، بهترین گوشی تلفن همراه تنها در همان روز بهترین است ممکن است فردا چندین مدل بهتر از آن ساخته شود. پردرآمدترین مشاغل امسال یک کشورممکن است سال آینده در این فهرست نباشد. بهترین رستوران شهر از دیدگاه شما، ممکن است انتخاب دوست شما نباشد. پس هیچگاه بهترین انتخاب به صورت قطعی وجود نخواهد داشت. راه حل چیست و چگونه می توان رضایت خاطر از انتخاب خود داشت؟
اگر ما شناخت کافی از خود و درک صحیحی از خواسته خود داشته باشیم و خطوط مشخص و قاطعی برای انتخاب خود در نظر بگیریم، خواهیم توانست از دام گزینه های زیاد رها شویم و در محدوده مشخص انتخابی مطلوب را تجربه کنیم. این کار اعتماد به نفس ما را تقویت کرده ما را نسبت به توانایی های خود مطمئن می کند. به این ترتیب همواره از انتخاب خود که بر اساس معیارهای مشخص زمان خود انجام شده احساس رضایت خواهیم داشت.
استفاده از تجربه دیگران در انتخاب اگر تنها به عنوان یکی از منابع اطلاعاتی و برای تکمیل اطلاعات استفاده شود، می تواند بسیار خوب و مفید باشد. درس گرفتن از تجربه دیگران از تکرار اشتباهات جلوگیری می کند و باعث سرعت بخشیدن به کارها می شود و اصطلاحا لازم نیست چرخ را دوباره اختراع کنیم. اما همواره باید به این نکته توجه داشت که ویژگی ها، سلیقه ها و شرایط زمانی و مکانی هر فرد موقعیتی منحص به فرد است و یک انتخاب خوب لزوما برای همه انتخاب خوبی نیست. الگو برداری بی قید و شرط نه نتها فرد را در نظر دیگران کوچک و ناتوان جلوه می دهد بلکه برای خود فرد نیز احساس پوچی، نارضایتی و در نهایت پشیمانی را به همراه خواهد اشت. پس همواره در انتخاب های خود باید از درک درست یک خواسته اطمینان حاصل نمود.
در مجموعه فایل گیت Filegate.ir فایل ها و برنامه های مختلفی و متنوع زیادی ارائه می شود. ببینید، استفاده کنید و لذت ببرید.
